جاده ابریشم، دارک وب و بیت کوین چگونه با هم ارتباط دارند؟
بیت کوین در سال‌های ابتدایی حیات خود به‌عنوان روشی برای انجام پرداخت‌های غیرقانونی بر بستر دارک وب مورد استفاده قرار می‌گرفت. بسیاری این کاربرد بیت کوین در اوایل پیدایشش را به‌عنوان دلیلی علیه ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند. جاده ابریشم یا همان سیلک رود، اولین بازار آنلاین دارک وب بود که از بیت کوین استفاده کرد. اما بیت کوین، دارک وب و جاده ابریشم چگونه با هم ارتباط دارند؟ در این مقاله قرار است نگاه دقیق‌تری به قسمت تاریک اینترنت و نقش بیت کوین در تراکنش‌های آن بیندازیم.
دارک وب چیست؟
دارک وب دقیقاً نقطه مقابل سیستم اینترنتی است که ما آن را پذیرفته‌ایم. سیستمی که ما در آن نگران مخفی کردن هویت خود و اینکه چه کسی ما را کنترل می‌کند نیستیم. در فضای اینترنتی که ما آن را می‌شناسیم، تنها از سرویس‌های اینترنتی استفاده می‌کنیم و تسلطی بر جریان اطلاعات خود نداریم.
کم‌وبیش طبیعی است که ارائه‌دهندگان سرویس‌های اینترنتی، با هدف تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و بهینه‌سازی بازاریابی، داده‌های کاربران را جمع‌آوری کنند. در بیشتر موارد نیز این سازمان‌ها موظف‌اند تا بر اساس قانون، دسترسی کامل به این اطلاعات را برای ناظران و قانون‌گذاران فراهم نمایند. ازاین‌رو می‌توان گفت که سیستم اینترنتی که امروز ما برای فعالیت‌هایمان استفاده می‌کنیم، برای نظارت بر فعالیت‌های کاربران طراحی شده است. همین نقض آشکار حریم خصوصی بود که به ساخت قسمت تاریک اینترنت یعنی دارک وب منجر شد.
در فضای دارک وب، کاربران از ابزارهای ویژه‌ای برای مخفی کردن فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند. در حقیقت دارک وب، فضایی است که قوانین و مقررات قضایی در آن اعمال نمی‌شود و دولت‌ها بر آن نظارتی ندارند.
در حقیقت، دارک وب، گوشه‌ای از اینترنت را نشان می‌دهد که در آن کاربران می‌توانند بدون نگرانی در رابطه با سانسور، نظارت یا پیامدهای قانونی، آزادانه به تبادل اطلاعات بپردازند. درحالی‌که مفهوم دارک وب به اندازه خود اینترنت قدمت دارد، اما ظهور مرورگرهایی چون تور (Tor) در اواخر دهه ۲۰۰۰ باعث شد تا این رویکرد بسیار مورد توجه قرار بگیرد.
بازار دارک وب چیست؟
اگرچه دارک وب در ابتدا با هدف فرار از سانسور و سرویس‌های اینترنتی ناقض حریم خصوصی طراحی شده بود، اما این سیستم به‌سرعت در دنیای جنایی مشهور شد. ویژگی ناشناس بودنی که دارک وب به کاربران می‌داد آن را به‌خوبی با انواع فعالیت‌های غیرقانونی مرتبط می‌کرد.
با افزایش محبوبیت دارک وب، ورود به قسمت تاریک اینترنت برای خریدوفروش مواد مخدر، اسناد جعلی، مهمات، فیلم‌های غیراخلاقی کودکان و دیگر انواع کالاهای غیرقانونی به‌راحتی آسان شد. به وب‌سایت‌ها یا پلتفرم‌هایی که امکان انجام چنین معامله‌هایی را در بستر خود برای کاربران فراهم نموده بودند، بازار درک وب گفته می‌شود.
تور (Tor) چیست؟
همان‌طور که بالاتر گفتیم، تمامی پیشرفت‌ها در ساخت اینترنتی ناشناس‌تر با ظهور مرورگرهای خصوصی به‌ویژه تور (Tor) محقق شد. این مرورگر متن‌باز در سال ۲۰۰۲ ساخته شد و راه را برای کاربران معمولی اینترنت به فضای تاریک اینترنت و همچنین مخفی کردن هویت و فعالیت‌های خود باز کرد.
دیوید گلدشلاگ (David Goldschlag)، مایک رید (Mike Reed) و پاول سایورسن (Paul Syverson) از آزمایشگاه تحقیقات نیروی دریایی آمریکا خالقان تور هستند. این افراد با اختراع تور، قدمی در راستای افزایش حریم خصوصی کاربران برداشتند. آنها با ایده رمزگذاری و تغییر سرورهای مختلف، ردیابی کاربران را بسیار دشوار ساختند. این تکنیک مخفی سازی ترافیک، مسیریابی پیازی (The Onion Routing) نامیده می‌شود.
این مرورگر در سال ۲۰۰۸ منتشر و منجر به ظهور تعداد زیادی بازار در فضای دارک وب شد.
جاده ابریشم یا سیلک رود چیست؟
علیرغم ظهور خیل عظیمی از بازارهای دارک وب، ساخت بازارهای خوب در این فضا همچنان با چالش‌هایی چون شیوه پرداخت پول مواجه بود. این بدان دلیل است که استفاده از ارز فیات و راه‌حل‌های متداولی چون پی‌پال فرصتی را برای قانون‌گذاران برای ردیابی و دستگیری مجرمان فراهم می‌کرد.
بااین‌حال، یک بازار بر این مشکلات فائق آمد. در سال ۲۰۱۱، بازاری به نام جاده ابریشم یا سیلک رود (Silk Road) مجهز به یک‌راه حل پرداختی بهبودیافته در فضای دارک وب راه‌اندازی شد.
این بازار که نام خود را از همان جاده ابریشم معروف سلسله هان الهام گرفته است، با بهره‌گیری از یک سیستم پرداختی جایگزین به نام بیت کوین و ساخت یک پلتفرم کاملاً ساختاریافته شامل سیستم نظردهی، خدمات سپرده‌گذاری و پیام‌رسانی خصوصی به محبوبیت زیادی رسید. شهرت این پلتفرم به‌قدری بالا رفت که در مدت کمی با حدود دو سال فعالیت، بیش از یک‌میلیون حساب کاربری در آن ساخته شد. علاوه بر این، بر اساس گزارش‌ها، ۷۰ درصد از کالاهای فروخته‌شده در این بازار را مواد مخدر تشکیل می‌داد.
با این‌حال جاده ابریشم در میانه راه با هوشمندی اف‌بی‌آی و همکاری با سایر نهادهای انتظامی بسته و بیش از یک میلیارد دلار دارایی دیجیتال مصادره شد.
دلیل ارتباط نزدیک بیت کوین و جاده ابریشم چیست؟
به یاد بیاورید که تلاش‌های قبلی برای ساخت یک بازار دارک وب در نتیجه عدم وجود سیستم پرداختی مقاوم در برابر سانسور با شکست مواجه شد. به دنبال ساخت بیت کوین، راس اولبریکت (Ross Ulbricht) خالق جاده ابریشم، از عدم ارتباط آن با بانک‌ها و دولت‌ها استفاده کرد. به لطف بیت کوین و سیستم پرداختی بدون مرز آن، جاده ابریشم به‌عنوان یک بازار عمده در دارک وب ظهور کرد و در مدت‌زمان کمی بسیار مشهور شد. بنابراین، ارتباط بیت کوین و جاده ابریشم باعث شد تا از این بازار به‌شدت استقبال شود.
راس اولبریکت کیست؟
راس اولبریکت بنیان‌گذار جاده ابریشم است. اولبریکت ایده ساخت بستری برای خریدوفروش اجناس را به واقعیت تبدیل کرد. بستری که در آن به‌راحتی می‌توان به معامله پرداخت و اجناس را از طریق پست دریافت کرد. بااین‌حال، تفاوت جاده ابریشم و سایر بازارهای آنلاین، ناشناس بودن فعالیت‌ها و ارتباط آن با سیستم پرداختی به نام بیت کوین بود که طبیعتاً آن را برای فروشندگان و خریداران کالاهای غیرقانونی جذاب کرده بود.
اولبریکت با گرایش‌های آزادی‌خواهانه خود، سیلک رود را راه‌اندازی کرد. اما با افزایش شهرت و موفقیت جاده ابریشم، توجه اف‌بی‌آی به سمت آن جلب شد.
پس از ماه‌ها تحت نظرگیری فعالیت جاده ابریشم و جامعه این بازار، سرانجام اف‌بی‌آی موفق شد در سال ۲۰۱۳ اولبریکت را در کتابخانه سانفرانسیسکو دستگیر کند. روند دستگیری وی بسیار جالب بود. پس‌ازاینکه وی به چت کردن با یکی از مأموران مخفی که مدت‌ها فکر می‌کرد از کاربران عادی سایت است مشغول شد، سروصدای دعوای یک زوج که ازقضا آنها هم مأموران اف‌بی‌آی بودند حواس او را پرت کرد. در همین حین مأموران سریعاً لپ‌تاپ وی را از روی میز برداشتند و مانع از حذف هرگونه مدرک از آن شدند.
در سال ۲۰۱۵، راس اولبریکت مجرم شناخته و بدون امکان آزادی مشروط، به حبس ابد محکوم شد. از اتهامات وی می‌توان به پول‌شویی، هک، قاچاق اسناد شناسایی تقلبی، همچنین پرداخت پول برای قتل دو نفر و اتهامات مرتبط با تجارت مواد مخدر اشاره کرد.
دِرِد پایرت رابرتس کیست؟
پس از موفقیت اولیه سیلک رود، اولبریکت نام مستعار دِرِد پایرت رابرتس (Dread Pirate Roberts) را بر اساس شخصیت خیالی رمان و فیلم عروس شاهزاده (The Princess Bride) برای خود برگزید. این نام مستعار ابتدا توسط کاربری که هنوز هویت آن مجهول است ساخته شده و گفته می‌شود که چندین نفر می‌توانستند از حساب دِرِد پایرت رابرتس استفاده کنند.
چرا ارتباط بیت کوین و جاده ابریشم این‌قدر به هم نزدیک است؟
پس از دستگیری اولبریکت، اف‌بی‌آی بیش از یک میلیارد دلار بیت کوین مرتبط با جاده ابریشم را مصادره کرد. از آن زمان، منتقدان در هر فرصتی با یادآوری استفاده غیرقانونی بیت کوین در دارک وب و ارتباط آن با جاده ابریشم، از آن به‌عنوان اهرم فشاری علیه پذیرش این ارز دیجیتال استفاده می‌کنند.
بااین‌حال، همان‌طور که در جریان دستگیری خالق جاده ابریشم مشاهده شد، شبکه بیت کوین از یک دفتر عمومی برای ذخیره تاریخچه تراکنش‌ها استفاده می‌کند. بنابراین، هرکسی می‌تواند تراکنش‌های گذشته را جستجو کرده و آنها را به آدرس کیف پول مربوط به آن ربط دهد. درصورتی‌که این آدرس‌ها به حساب‌های ثبت‌شده ارتباط داشته باشند، پیوند دادن آنها به هویت واقعی افراد امکان‌پذیر خواهد بود.
همان‌طور که مشخص است، فناوری بیت کوین درواقع به‌جای یک مانع، کمکی به تحقیقات پلیس در رابطه با فعالیت‌های مجرمانه آنلاین بوده است.
آیا هنوز هم از ارزهای دیجیتال در بازارهای دارک وب استفاده می‌شود؟
متأسفانه ارزهای دیجیتال هنوز هم در دارک وب استفاده می‌شوند. بااین‌حال، توجه به این نکته ضروری است که این وضعیت خاص تنها به دارایی‌های دیجیتال اختصاص ندارد. برای مثال از ارزهای فیات نیز از زمان‌های بسیار دور برای تسهیل فعالیت‌های غیرقانونی استفاده شده و هنوز هم استفاده می‌شود.
بااین‌حال، حساسیت افراد به ارتباط ارزهای دیجیتال و دارک وب به دلیل ویژگی ناشناس بودن تراکنش‌های بسیاری از دارایی‌های دیجیتال است. اما چیزی که اکثر مردم نمی‌دانند این است که می‌توان فعالیت‌های موجود در سیستم‌های بلاک چینی را به‌راحتی ردیابی کرد مگر در مواردی که از پروتکل‌های خاصی برای مخفی کردن جزئیات تراکنش‌ها استفاده شده باشد. همچنین، شایان‌ذکر است که بر اساس گزارش‌های مختلف، تنها بخش کوچکی از حجم تراکنش‌های ارزهای دیجیتال در بستر دارک وب انجام شده است.
باوجود باورهای غلط رایج، حوزه ارزهای دیجیتال به‌طور گسترده‌ای روزبه‌روز قانون‌گذاری می‌شود و همین امر باعث شده تا شانس استفاده غیرقانونی از این ارزها برای مجرمان کاهش یابد.
جمع‌بندی
جاده ابریشم یا سیلک رود یکی از چندین هزار بازاری است که در فضای دارک وب برای انجام معاملات غیرقانونی مورداستفاده قرار گرفته است. جاده ابریشم اما با معرفی بیت کوین و بهره بردن از این سیستم پرداختی در مدت کوتاهی بسیار معروف شد. با این‌حال، پس از چندین سال فعالیت، بنیان‌گذار این بازار دستگیر و جاده ابریشم برای همیشه بسته شد.
اما آیا ارزهای دیجیتال هنوز هم در بستر دارک وب مورداستفاده قرار می‌گیرند؟ پاسخ مثبت است. با این‌حال باید توجه داشت که تنها بخش کوچکی از تراکنش‌های رمز ارزها به این فعالیت‌ها اختصاص داده شده است. علاوه بر این، منتقدان ارزهای دیجیتال باید به این نکته توجه کنند که از ارزهای فیات نیز از سالیان دور تاکنون به‌عنوان ابزاری برای پرداخت موارد غیرقانونی استفاده می‌شود.
ماجرای ارتباط جاده ابریشم و بیت کوین به پایان رسیده است. درست است که همچنان از ارزهای دیجیتال برای این دسته از فعالیت‌ها استفاده می‌شود اما با روند روزافزون قانون‌گذاری‌ها در این فضا و همچنین شفافیت تراکنش‌ها در بلاک چین، شانس مجرمان برای استفاده از رمز ارزها به‌شدت کاهش یافته است.
